Powstanie nowy urząd

12 września Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało projekt nowej ustawy o ochronie danych osobowych. Ustawa ma doprecyzować rozwiązania zawarte w unijnym Rozporządzeniu 2016/679, które wejdzie w życie 25 maja 2018 r. Jakie przewiduje on zmiany dla NGO?

W artykule znajdziesz:

1. informacje o nowym organie rządowym związanym z RODO,
2. informację o rządowym i społecznym udziale w projekcie ustawy,
3. dane na temat poufnosci i karach finansowych,
4. zasady kontroli,
5. wiadomosci na temat odpowiedzialności cywilnej i karnej.

Na podstawie RODO / GDPR, w miejsce Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych powstanie Urząd Ochrony Danych (UDO), na czele którego będzie stał Prezes. Nowy organ ochrony danych osobowych będzie miał znacznie szerszy zakres uprawnień niż dzisiejszy Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (GIODO), w tym kontrolny oraz będzie mógł nakładać znacznie dotkliwsze kary. W uzasadnieniu projektu wskazuje się, że wzrośnie liczba pracowników nowego urzędu.

Zmiany w postępowaniu przed UDO

Średni czas trwania postępowań przed GIODO wynosi 437 dni. Dlatego ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie rozwiązań mających przyspieszyć postępowanie. Po pierwsze będzie ono prowadzone według znowelizowanego Kodeksu postępowania administracyjnego (o przyspieszeniu KPA TUTAJ). Po drugie postępowanie będzie jednoinstancyjne, to znaczy że od decyzji Prezesa UDO będzie przysługiwać skarga do sądu. Po trzecie nie przewiduje się zażaleń na postanowienia jako odrębnych środków odwoławczych. To znaczy, że wszystkie postanowienia, na przykład o odrzuceniu dowodu, będą zaskarżane łącznie w skardze do sądu

Możliwość udziału organizacji społecznych

Projekt ustawy przewiduje aktywną rolę NGO w działaniach przed Prezesem UDO. Organizacja społeczna może występować z żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes osoby, której prawa zostały naruszone. Pozwoli to na wsparcie osób poszkodowanych w dochodzeniu ich praw.

Zastrzeżenie poufności

Organizacje, które prowadzą działalność gospodarczą będą mogły skorzystać z możliwości zastrzeżenia poufności dokumentów przekazywanych Prezesowi Urzędu. Będzie to dotyczyło informacji chronionych tajemnicą przedsiębiorstwa. Ma to zapobiec wyciekowi informacji i chronić ważne zasoby przedsiębiorstwa.

Rozstrzygnięcia i wysokość kar

RODO / GDPR przewiduje maksymalną karę za naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych wysokości 20 000 000 EUR lub 4 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu przedsiębiorstwa z poprzedniego roku. Ustawa łagodzi niektóre rozwiązania:

• Po pierwsze w przypadku, gdy waga naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych jest znikoma, a strona zaprzestała naruszenia Prezes Urzędu może w drodze decyzji udzielić upomnienia.
• Po drugie, choć decyzje wydane przez Prezesa Urzędu podlegają natychmiastowemu wykonaniu, to wniesienie przez stronę skargi do sądu administracyjnego powoduje wstrzymanie wykonania decyzji w zakresie dotyczącym administracyjnej kary pieniężnej.
• Po trzecie Prezes Urzędu może na wniosek podmiotu ukaranego odroczyć uiszczenie kary pieniężnej albo rozłożyć ją na raty ze względu na ważny interes wnioskodawcy.

Zasady kontroli

Ustawa reguluje też zasady prowadzenia kontroli przez Prezesa UDO. Postępowanie kontrolne może być prowadzone zgodnie z zatwierdzonym przez Prezesa Urzędu planem kontroli bądź poza planem na podstawie uzyskanych przez Prezesa Urzędu informacji albo przeprowadzonych analiz. W pierwszym przypadku będzie dotyczyło wytypowanych wcześniej kategorii podmiotów np. przedszkoli czy szkół językowych. W drugim mogą być to kontrole ad hoc na przykład na podstawie doniesień medialnych lub donosu.

Urzędnicy dostaną szerokie uprawnienia. Na przykład prawo wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń, wglądu do wszelkich dokumentów i wszelkich informacji mających bezpośredni związek z przedmiotem kontroli oraz przeprowadzania oględzin urządzeń, nośników oraz systemów informatycznych lub teleinformatycznych służących do przetwarzania danych. Ponadto będą mogli żądać złożenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz wzywać i przesłuchiwać świadków. Co ważne do przeprowadzanych kontroli nie stosuje się przepisów o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie jej trwania i zasady jednej kontroli w jednym czasie.

Odpowiedzialność cywilna i karna

Projekt ustawy, oprócz kar nakładanych przez Prezesa UDO, przewiduje sankcje cywilne i karne. W pierwszym przypadku zastosowanie będą miały ogólne zasady Kodeksu cywilnego. To znaczy, że granicą odpowiedzialności jest wyrządzona szkoda. Należy jednak pamiętać, że dane osobowe są chronione jako dobra osobiste (więcej o dobrach osobistych TUTAJ). Dlatego sąd w pewnych przypadkach może przyznać zadośćuczynienie. Dodatkowo każda osoba, której prawa zostały naruszone, może żądać zaniechania tego działania, a także może żądać ażeby ten, kto dopuścił się naruszenia, dopełnił czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Inaczej mówiąc nie tylko Urząd Ochrony Danych, ale też sąd może zakazać przetwarzania danych osobowych

W projekcie ustawy przewidziane są też przepisy karne. Ustawodawca jednak odchodzi od tej metody pozostawiając tylko dwa czyny karalne. Pierwszy utrudnianie lub udaremnianie kontroli, drugi zaś przetwarzanie danych bez podstawy prawnej, które będzie zagrożone karą do roku pozbawienia wolności. Więcej informacji od Lemlock o ochronie danych osobowych znajdziesz w artykułach o RODO